สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชดำริให้อนุรักษ์ต้นพุทราต้นไม้โบราณมีความสำคัญทางประวัติ กลางเมืองประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา หลังพบในตำนานเป็นต้นไม้ประวัติศาสตร์ที่มีคุณค่า

นายอภิชาติ โตดิลกเวชช์ ผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ให้สำนักงานเกษตรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เข้าทำการเก็บประวัติสำรวจต้นพุทรา ภายในอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา รอบวิหารพระมงคลบพิตร ที่มีอยู่ทั้งหมดจำนวน 785 ต้น มีอายุเก่าแก่กว่า 130 ปี ทั้งหมด โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชดำริให้อนุรักษ์พันธุ์ และต้นพุทรา ที่มีอยู่ในโบราณสถานอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยาทั้งหมด และภายในสวนสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ให้คงอยู่และให้ขยายพันธุ์เพิ่มเติม

ตามตำนานในพงศาวดาร มีการจารึกไว้ว่า เมื่อครั้งสมเด็จพระเรศวรมหาราช ชนช้างกับพระมหาอุปราชาแม่ทัพเมียนมา ช้างทรงของพระนเรศวรเสียหลัก ถอยหลังติดต้นพุทรา ทำให้มีพลัง ไสช้างเข้าสู้พระมหาอุปราชาจนชนะศึกครั้งนี้ เมื่อเดินทางกลับมาถึงกรุงศรีอยุธยา พระองค์ ทรงสั่งให้ปลูกต้นพุทรารอบพระราชฐาน ด้วยทรงเห็นว่าต้นพุทรามีคุณค่ารักษาชีวิต รักษาบ้านเมืองและมีประโยชน์

และในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงให้ปลูกต้นพุทราเพิ่มเพื่อเป็นกุศโลบายให้มีการรักษาความสะอาด เนื่องจาก บริเวณรอบโบราณสถาน เมื่อเม็ดพุทราร่วงหล่นจากต้น ชาวบ้านจะเข้ามาเก็บ และช่วยกันถางหญ้าที่รกรุงรังออก ให้ดูสวยงามร่มรื่น เราจึงจะเห็นว่า มีต้นพุทราเต็มรอบโบราณสถานทุกวันนี้ จำนวนกว่า 785 ต้น